آرتروز زانو یکی از شایع ترین بیماری های مفصلی بوده که در افراد میانسال و سالمند مشاهده می شود اما گاهی افراد جوان تر را نیز درگیر می کند. این بیماری در اثر فرسایش تدریجی غضروف مفصل زانو به وجود می آید و باعث درد، خشکی، تورم و محدودیت حرکتی می شود. اما چرا برخی افراد زودتر دچار آرتروز زانو می شوند و چه عواملی در شدت یافتن علائم آن نقش دارند؟ در این مقاله قصد داریم به بررسی علل آرتروز زانو، علائم، روشهای تشخیص و راهکارهای پیشگیری از آن بپردازیم پس با ما همراه باشید.
آرتروز زانو چیست؟
آرتروز زانو یکی از شایع ترین مشکلات مفصلی بوده که به ویژه در سنین میانسالی و سالمندی بروز می کند اما گاهی افراد جوان هم دچار این عارضه می شوند. زمانی این بیماری آغاز می شود که غضروف مفصل زانو لایه محافظی که از ساییدگی استخوان ها روی یکدیگر جلوگیری می کند، دچار تخریب یا نازک شدن می شود. در نتیجه این فرسایش، استخوان ها به طور مستقیم با هم تماس پیدا می کنند و این تماس منجر به درد، التهاب، خشکی مفصل و گاهی تغییر شکل زانو می شود.
علت بروز آرتروز زانو
بهتر است بدانید این بیماری در اثر تخریب تدریجی غضروف مفصل زانو ایجاد می شود و با از بین رفتن یا آسیب دیدن غضروف، استخوان ها روی یکدیگر ساییده می شوند و درد، التهاب و خشکی مفصل پدید می آید. در ادامه به مهمترین دلایل بروز آرتروز زانو اشاره می نماییم:
- افزایش سن
- اضافه وزن و چاقی
- عوامل ژنتیکی و وراثت
- جنسیت (شیوع بیشتر در زنان)
- تولید بیش از حد هورمون رشد
- بیماری های التهابی مانند روماتیسم مفصلی
- ورزش های شدید یا حرفه ای مثل فوتبال، دویدن، تنیس
- اختلالات متابولیکی مانند نقرس یا افزایش غیرطبیعی آهن
- آسیب های قبلی زانو مانند شکستگی، کشیدگی یا پارگی لیگامان
- فشارهای مکرر و طولانی مدت به زانو در اثر شغل یا فعالیت های سنگین
بیشتر بخوانید: جراحی فیوژن پا چیست؟
علائم آرتروز زانو
آرتروز زانو به تدریج و در طول زمان پیشرفت می کند و در ابتدا نشانه های آن خفیف بوده اما با پیشرفت بیماری شدت می گیرند و توانایی فرد برای انجام فعالیت های روزمره را تحت تاثیر قرار می دهند. درد یکی از اولین و رایج ترین علائمی بوده که افراد مبتلا به آن تجربه می کنند اما تنها نشانه این بیماری نیست. در ادامه به مهمترین علائم آرتروز زانو اشاره می نماییم:
- درد زانو
- تغییر شکل ظاهری مفصل زانو
- تورم یا التهاب در اطراف مفصل
- احساس گرما یا داغی در ناحیه مفصل
- ضعف یا تحلیل رفتن عضلات اطراف زانو
- احساس ناپایداری یا خالی کردن زانو هنگام راه رفتن
- کاهش انعطاف پذیری مفصل و محدود شدن حرکات طبیعی
- احساس قفل شدن یا گیر کردن زانو هنگام خم و راست کردن
- حالت خمیده زانو در اغلب اوقات و ناتوانی در صاف نگه داشتن آن
- شنیدن صدای ساییده شدن، تق تق یا قیژ قیژ هنگام حرکت دادن زانوپ
- بیدار شدن از خواب در شب به دلیل درد شدید زانو (در موارد پیشرفته)
- بدتر شدن درد زانو هنگام تغییرات آب و هوایی به ویژه در هوای مرطوب یا کم فشار
- خشکی و کاهش دامنه حرکتی زانو به خصوص پس از استراحت طولانی یا هنگام صبح
توجه: جهت اخذ نوبت و برقراری ارتباط با دکتر امیر صباغ زاده، بر روی کلمه تماس کلیک کنید و وقت مشاوره خود را رزرو نمایید.
تشخیص آرتروز زانو
تشخیص دقیق و به موقع آرتروز زانو یکی از مهمترین موضوعات برای کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. این عارضه با درد، خشکی و کاهش حرکت مفصل بروز می کند اما برای تایید قطعی آن، نیاز به بررسی های تخصصی است. لازم به ذکر است در صورت مشاهده این علائم، مراجعه به بهترین متخصص ارتوپد تهران ضروری است. به طور کلی روشهای تشخیص آرتروز زانو به شرح زیر است:
- معاینه فیزیکی مفصل زانو
- بررسی دامنه حرکتی زانو
- تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- مشاهده قرمزی، تورم یا حساسیت مفصل
- بررسی ثبات مفصل و قدرت عضلات اطراف زانو
- آزمایش خون برای رد سایر بیماری ها مانند روماتیسم
- آسپیراسیون مفصل (کشیدن مایع از مفصل برای بررسی آزمایشگاهی)
روشهای درمان آرتروز زانو
بهتر است بدانید این عارضه درمان قطعی ندارد اما خوشبختانه امروزه روش های درمانی موثری وجود دارند که روند پیشرفت این عارضه را کند کرده، درد را کاهش داده و عملکرد مفصل را تا حد زیادی بهبود می بخشد. انتخاب روش درمان به شدت بیماری، سن بیمار، سطح فعالیت بدنی و شرایط کلی سلامت بستگی دارد. مهمترین روش های درمانی آرتروز زانو به شرح زیر است:
- تزریق PRP زانو
- جراحی آرتروسکوپی
- استفاده از زانوبند طبی
- جراحی استئوتومی زانو
- تعویض جزئی مفصل زانو
- کاهش وزن در صورت اضافه وزن
- انجام فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی
- تعویض کامل مفصل زانو (آرتروپلاستی)
- مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن
- کورتیکواستروئیدها (خوراکی یا تزریقی)
- تزریق ژل هیالورونیک اسید داخل مفصل
- داروهای تقویت مفصل مانند گلوکزامین و کندرویتین
- استفاده از پمادهای موضعی مانند کرم های حاوی کپسایسین
- استفاده از کفش و کفی طبی یا وسایل کمکی مانند عصا یا واکر
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن
بیشتر بخوانید: پیچ خوردگی مچ پا چیست؟
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، آرتروز زانو یکی از شایع ترین بیماری های مفصلی به ویژه در سنین میانسالی و سالمندی بوده که به دلیل فرسایش تدریجی غضروف مفصل زانو بروز می کند و باعث درد، محدودیت حرکتی و کاهش کیفیت زندگی فرد می شود. گرچه این بیماری درمان قطعی ندارد اما خوشبختانه راهکارهای درمانی بسیار متنوع و موثری برای کنترل آن وجود دارد که روند پیشرفت بیماری را کند کرده و علائم را به طور قابل توجهی کاهش می دهند.