جراحی تعویض مفصل مچ پا یکی از روشهای نوین و تخصصی در درمان آرتروز شدید و مشکلات مزمن مچ پا است که موجب کاهش درد، بهبود عملکرد حرکتی و افزایش کیفیت زندگی بیماران می شود. این جراحی زمانی توصیه می شود که درمان های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، دارو و استفاده از ارتزها نتوانند علائم بیمار را کنترل کنند و محدودیت حرکتی و درد شدید، زندگی روزمره را مختل کرده باشد. اما آیا این جراحی برای همه مناسب است؟ چه کسانی کاندیدای مناسبی برای آن هستند و روند بهبودی چگونه خواهد بود؟ در این مقاله قصد داریم به طور کامل به بررسی جراحی تعویض مفصل مچ پا، علل انجام، مراحل جراحی، مراقبت های قبل و بعد از عمل، خطرات و عوارض احتمالی آن بپردازیم پس با ما همراه باشید.
جراحی تعویض مفصل مچ پا چیست؟
تعویض مفصل مچ پا در واقع یک روش جراحی است که طی آن پزشک مفاصل آسیب دیده را با مفاصل جدید و مصنوعی جایگزین می کند. این روش جراحی به منظور درمان مشکلاتی همچون آسیب های ورزشی، آرتریت شکستگی های شدید و دیگر مشکلات مفصلی مفید خواهد بود. انجام این جراحی علاوه بر این که در کاهش درد و ناراحتی بیماران نقش بسیار مهمی دارد موجب بهبود کیفیت زندگی آنان و ادامه فعالیت های روزمره نیز خواهد شد. لازم به ذکر است که برای انجام این جراحی باید ابتدا بهترین متخصص ارتوپد در تهران را شناسایی کرده و سپس اقدامات لازم جهت انجام جراحی را آغاز نمایید.
علت انجام تعویض مفصل مچ پا
عمل تعویض مفصل مچ پا زمانی انجام می گردد که این مفصل به شدت دچار آسیب شده باشد و دیگر نتواند عملکرد خوبی را ارائه بدهد. کسانی که به دلایل گوناگون دچار تخریب پیشرفته مفاصل پا هستند موظف به انجام این جراحی خواهند بود. مهمترین دلایلی که با مشاهده آنها باید اقدامات لازم را جهت انجام جراحی انجام دهید شامل موارد زیر می گردد.
- آرتروز مچ پا
- عفونت مفاصل
- التهاب مزمن مفاصل
- آسیب های مزمن و حاد
- دیسپلازی مفصل مچ پا
- خراب شدن پروتز های قبلی
روش انجام تعویض مفصل مچ پا
جراحی تعویض مفصل مچ پا بسیار دقیق و پیچیده بوده و به مهارت بالایی احتیاج دارد و مراحل انجام آن به شرح زیر است.
برنامه ریزی پیش از جراحی
پزشک قبل از انجام جراحی موظف است وضعیت بیمار را به طور کامل ارزیابی کند. این ارزیابی شامل بررسی تاریخچه پزشکی، انجام آزمایشات و معاینات و انجام تصویربرداری مانند سی تی اسکن، ام آر آی و رادیوگرافی می شود تا میزان تخریب استخوان ها و مفاصل تعیین شود.
آماده کردن بیمار
روز عمل یا یک روز قبل از آن بیمار باید به بیمارستان برود و برای جراحی آماده شود. این آمادگی می تواند شامل آماده سازی محل جراحی نیز شود و برای این که بیمار در طول جراحی درد و ناراحتی را احساس نکند، تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی قرار می گیرد.
برش جراحی
جراح با استفاده از ابزارهای مخصوص در ناحیه مچ پا برشی را ایجاد می کند تا بتواند به مفاصل آسیب دیده دسترسی یابد. این برش معمولا در ناحیه جلو مچ پا زده می شود تا دسترسی به مفاصل راحت تر انجام گردد و بازسازی به صورت دقیق تر انجام شود.
بیشتر بخوانید: انگشت چکشی پا چیست؟
برداشتن مفاصل آسیب دیده
بعد از دسترسی به مفاصل، قسمت های تخریب شده و آسیب دیده توسط جراح با دقت تمام برداشته می شود. استخوان ها به گونه ای برش داده می شوند که بتوان پروتز مصنوعی را در محل مورد نظر قرار داد.
آماده کردن استخوان ها
طی این جراحی قسمتی از بالای استخوان تالوس و پایین استخوان تیبیا بریده شده و از بدن خارج می گردد تا به جای آن ها پروتز های مصنوعی جایگزین شوند.
بیشتر بخوانید: پیچ خوردگی مچ پا چیست؟
کارگذاری پروتز مصنوعی
پروتزهای مصنوعی با استفاده از مواد پلاستیکی و فلزی ساخته می شوند و به جای استخوان حذف شده مچ پا قرار می گیرند. این پروتز‌ها باید با دقت بسیار بالایی جایگزین شوند تا عملکرد طبیعی مفاصل حفظ گردد. گاهی اوقات پزشکان برای محکم کردن پروتز ها در کنار استخوان ها از پیچ استفاده می کنند.
بستن برش جراحی
پس از کارگذاری پروتز، برش جراحی بخیه می شود و به منظور تسریع روند بهبودی و پیشگیری از عفونت روی زخم جراحی پانسمان های خاصی قرار داده خواهد شد.
مزایای عمل تعویض مفصل مچ پا
عمل تعویض مفصل مچ پا موجب می شود که بیماران متحمل درد و ناراحتی کمتری شوند و بتوانند فعالیت های روزمره خود را بدون نیاز به کمک دیگران انجام بدهند. مزایای این جراحی سبب شده که بسیاری از کسانی که از درد مفاصل مچ پا رنج می برند اقدام به انجام این عمل کنند. به عنوان مهمترین مزایای جراحی تعویض مفصل مچ پا می توان به موارد زیر اشاره کرد.
- کاهش درد
- بهبود عملکرد
- بهبود دامنه حرکتی
- افزایش کیفیت زندگی
- جایگزینی برای روش های غیرجراحی
عوارض عمل تعویض مفصل مچ پا
تعویض مفصل مچ پا نیز همانند سایر جراحی ها ممکن است مشکلات و عوارضی را در پی داشته باشد. اگر چه این روش جراحی کم خطر است و با موفقیت تمام انجام می گردد و بیماران پس از آن به طور کامل بهبود می یابند اما بیماران باید از عوارض احتمالی آن آگاهی داشته باشند. برخی از عوارض احتمالی ناشی از این جراحی شامل موارد زیر می‌شود.
- عفونت
- درد مزمن
- زخم پوست
- خشکی حرکت
- لق شدن پروتز
- لخته شدن خون
- آسیب به عصب یا عروق
بیشتر بخوانید: جراحی فیوژن مچ پا چیست؟
مراقبت های بعد از جراحی تعویض مفصل مچ پا
اگر شما هم قصد انجام این جراحی را دارید لازم است که به مراقبت های بعد از عمل توجه کافی داشته باشید که این مراقبت ها شامل موارد زیر می شود.
- داشتن یک رژیم غذایی سالم و مناسب جهت بهبودی سریع تر بیماران پس از جراحی نیز حائز اهمیت خواهد بود.
- بیماران پس از بهبودی نسبی باید تمرینات فیزیوتراپی را آغاز کنند تا بتوانند شاهد بهبود حرکات مچ پای خود باشند.
- استفاده از یخ جهت کاهش التهاب و درد در ناحیه مچ پا بسیار مفید خواهد بود. جراح بعد از عمل مدت زمان استفاده از کمپرس سرد را برای بیماران توضیح می دهد.
- بیماران باید بعد از جراحی پای خود را بالا قرار بدهند. پوشاندن محل جراحی با بانداژهای مخصوص نیز جهت کاهش درد، التهاب و سایر عوارض احتمالی اهمیت دارد.
- پزشکان جهت کاهش درد و احتمال پیشگیری از عفونت و تسریع روند بهبودی بیماران داروهایی را تجویز خواهند کرد که مصرف این داروها طبق دستورالعمل های پزشک ضرورت دارد.
- پس از انجام عمل بیماران باید تا چند روز به طور کامل استراحت کنند و از ایستادن روی پاهای خود بپرهیزند. همچنین بیماران باید وزن خود را کنترل کنند و از افزایش وزن جلوگیری نمایند.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، جراحی تعویض مفصل مچ پا یک گزینه درمانی موثر برای بیمارانی بوده که از آرتروز شدید، درد مداوم و محدودیت حرکتی در ناحیه مچ پا رنج می برند و درمان های غیرجراحی پاسخ مناسبی نداشته اند. این جراحی باعث کاهش چشمگیر درد، بهبود عملکرد حرکتی و بازگشت بیمار به فعالیت های روزمره می شود. البته موفقیت جراحی به عوامل متعددی از جمله سن بیمار، میزان آسیب مفصل، انتخاب صحیح کاندیدا و رعایت مراقبت های پس از جراحی بستگی دارد.