درمان شکستگی مچ پا یکی از مهمترین موضوعاتی بوده که در ارتوپدی و مراقبت های بعد از آسیب دیدگی مطرح می شود زیرا مچ پا نقش بسزایی در راه رفتن، تعادل و انجام فعالیت های روزانه دارد. شکستگی این ناحیه در اثر زمین خوردن، حوادث ورزشی یا تصادفات رخ می دهد و شدت آن از یک ترک کوچک تا شکستگی های چند تکه متفاوت است. اما سوال اینجاست که بهترین روش درمان شکستگی مچ پا چیست و چه عواملی تعیین می کنند که بیمار به درمان غیر جراحی نیاز دارد یا باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد؟ در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی روشهای درمانی شکستگی مچ پا، از درمان های غیرجراحی تا جراحی های تخصصی بپردازیم پس با ما همراه باشید.
روشهای تشخیص شکستگی مچ پا
بهتر است بدانید تشخیص شکستگی مچ پا مرحله ای بسیار مهم در روند درمان بوده زیرا انتخاب روش درمانی مناسب به میزان دقت در شناسایی نوع و شدت آسیب بستگی دارد. پزشک با استفاده از معاینه بالینی و تکنیک های تصویربرداری به بهترین شکل وضعیت مچ پا را بررسی می کند. در ادامه به مهمترین روش های تشخیص شکستگی مچ پا اشاره می نماییم:
معاینه فیزیکی
اولین قدم در تشخیص این عارضه، معاینه مستقیم توسط پزشک است. در این مرحله، مچ پا از نظر ورم، کبودی و تغییر شکل بررسی می شود. پزشک محل دقیق درد را با لمس مشخص کرده و در صورت نیاز، دامنه حرکتی پا و توانایی راه رفتن بیمار را نیز آزمایش می کند. لازم به ذکر است این بررسی کمک می کند تا مشخص شود آیا آسیب دیدگی ناشی از پیچ خوردگی مچ پا است یا شکستگی استخوانی وجود دارد.
عکسبرداری با اشعه ایکس (X-ray)
رایج ترین و اولین روش تصویربرداری برای تشخیص شکستگی، عکسبرداری با اشعه ایکس است. این روش به پزشک اجازه می دهد محل دقیق شکستگی مچ پا، شدت و الگوی آن را مشاهده کند. بسیاری از شکستگی ها تنها با استفاده از X-ray قابل شناسایی و تایید هستند.
عکسبرداری همراه با فشار
در مواردی که پزشک بخواهد پایداری مفصل مچ پا را بررسی کند، از تست عکسبرداری همراه با فشار استفاده می شود. در این روش، پزشک هنگام وارد کردن فشار کنترل شده بر مچ پا تصویربرداری انجام می دهد. اگر مفصل بیش از حد باز شود، نشان دهنده آسیب جدی تری است که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
سی تی اسکن (CT Scan)
بهتر است بدانید در صورتی که شکستگی پیچیده یا چند تکه باشد، سی تی اسکن تصاویر دقیق تری ارائه می دهد. این روش به پزشک کمک می کند تا جزئیات شکستگی به ویژه در استخوان های کوچک یا مفاصل، بهتر قابل مشاهده باشد و تصمیم گیری در مورد نوع درمان با دقت بیشتری انجام گیرد.
ام آر آی (MRI)
ام آر آی یکی دیگر از روشهای تشخیص بوده که با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی، تصویری کامل از استخوان ها و بافت نرم اطراف آن ها ارائه می دهد. این روش نه تنها شکستگی های ریز و پنهان را که ممکن است در اشعه ایکس قابل مشاهده نباشند، نشان می دهد بلکه وضعیت رباط ها و تاندون های آسیب دیده را نیز مشخص می کند. بنابراین در آسیب های ترکیبی استخوان و بافت نرم، MRI یکی از بهترین روشهای تشخیص است.
اسکن استخوان
در مواردی خاص که سایر روش ها نتوانند علت دقیق درد و آسیب را نشان دهند، اسکن استخوان مورد استفاده می شود. این روش می تواند شکستگی های ریز و آسیب های ناشی از فشار یا استرس مکرر بر استخوان را تشخیص دهد و به پزشک در ارزیابی وضعیت کلی استخوان کمک کند.
روشهای درمان شکستگی مچ پا
درمان شکستگی مچ پا به شدت و نوع آسیب دیدگی بستگی دارد و پزشک با توجه به شرایط بیمار بهترین روش درمانی را انتخاب می کند. در برخی موارد درمان های ساده و غیرجراحی کافی هستند اما در شکستگی های شدید و جابجا شده ممکن است نیاز به عمل جراحی توسط بهترین جراح مچ پا در تهران وجود داشته باشد. هدف اصلی تمام روشهای درمانی، کاهش درد، جلوگیری از جابجایی استخوان و بازگرداندن عملکرد طبیعی مچ پا است. در ادامه با مهمترین روشهای درمان شکستگی مچ پا آشنا می شویم:
استفاده از یخ
قرار دادن یخ روی مچ پا در ساعات اولیه بعد از آسیب دیدگی منجر به کاهش درد و تورم می شود. البته باید توجه داشت که یخ به طور مستقیم روی پوست قرار نگیرد و بهتر است ابتدا درون حوله پیچیده شود. استفاده منظم از کمپرس سرد در چند روز ابتدایی شدت التهاب و خونریزی داخلی را کاهش می دهد.
بی حرکت سازی با آتل یا گچ
یکی از اصلی‌ترین روش ها برای درمان شکستگی مچ پا، استفاده از آتل، گچ یا بریس است. این وسایل باعث می شوند استخوان در جای صحیح خود ثابت بماند و فرصت ترمیم طبیعی پیدا کند. مدت زمان گچ گرفتن یا بستن آتل چند هفته است و در این مدت بیمار باید از وارد کردن فشار به پا خودداری کند.
استفاده از عصا یا کفش طبی
وقتی مچ پا در آتل یا گچ قرار می گیرد، بیمار نباید روی آن وزن بیندازد. در این شرایط استفاده از عصا یا کفش طبی مخصوص کمک می کند تا بدون فشار بر مچ آسیب دیده حرکت کند. این روش از بدتر شدن شکستگی جلوگیری کرده و به روند ترمیم سرعت می بخشد.
داروهای مسکن و ضدالتهاب
برای کنترل درد و کاهش التهاب ناشی از شکستگی، پزشک داروهای مسکن مانند استامینوفن یا داروهای ضدالتهابی مثل ایبوپروفن تجویز می کند. این داروها علاوه بر کاهش درد به بیمار کمک می کنند تا راحت تر بتواند استراحت کند و دوره درمان را پشت سر بگذارد.
جااندازی استخوان
اگر استخوان از محل طبیعی خود خارج شده باشد اما نیازی به جراحی نباشد، پزشک از روش جااندازی استفاده می کند. در این روش استخوان با دستکاری دقیق به جای اصلی خود بازگردانده می شود. معمولا برای کاهش درد و اسپاسم، قبل از انجام این کار داروهای آرام بخش یا بیهوشی کوتاه مدت به بیمار داده می شود.
جراحی شکستگی مچ پا
در شکستگی های شدید، چند تکه یا جابجا شده، بهترین روش درمانی عمل جراحی است. جراح با استفاده از پیچ، پلیت یا میله فلزی استخوان ها را در جای خود ثابت می کند. گاهی بعد از ترمیم کامل استخوان، این وسایل طی یک جراحی دیگر خارج می شوند. انتخاب بهترین جراح مچ پا در این مرحله اهمیت زیادی دارد زیرا مهارت جراح تاثیر مستقیم بر نتیجه نهایی و بازگشت عملکرد طبیعی مچ پا دارد.
فیزیوتراپی و توانبخشی
یکی دیگر از روشهای درمان شکستگی مچ پا، فیزیوتراپی می باشد زیرا بعد از ترمیم استخوان، عضلات و مفاصل مچ پا ممکن است خشک و ضعیف شوند. فیزیوتراپی شامل تمرینات تقویتی، کششی و تعادلی بوده که به بازگرداندن قدرت، انعطاف پذیری و دامنه حرکتی کمک می کند. علاوه بر این، ماساژ درمانی و تکنیک های دستی فیزیوتراپیست به بهبود جریان خون و تسریع ترمیم بافت‌ها کمک می کنند.
بیشتر بخوانید: علت درد مچ پا چیست؟
کمپرس گرم و سرد
استفاده از کمپرس سرد در مراحل اولیه باعث کاهش تورم و التهاب می شود، در حالی که کمپرس گرم در مراحل بعدی درمان به بهبود جریان خون، کاهش خشکی و تسریع ترمیم عضلات و بافت نرم کمک می کند. لازم به ذکر است این روش در کنار درمان های اصلی و با تجویز پزشک مورد استفاده می شود.
پیگیری و معاینه منظم
یکی از بخش های مهم درمان شکستگی مچ پا، پیگیری روند بهبود توسط پزشک است. با انجام معاینات و تصویربرداری های دوره ای، پزشک مطمئن می شود که استخوان ها به درستی جوش خورده اند. در صورت مشاهده هرگونه اختلال یا کندی در روند ترمیم، اقدامات لازم برای اصلاح و تسریع بهبودی انجام می شود.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، درمان شکستگی مچ پا با توجه به شدت آسیب از روشهای ساده ای مانند استفاده از یخ، گچ و داروهای مسکن آغاز می شود و در موارد پیچیده تر به جراحی و توانبخشی نیاز دارد. آنچه اهمیت زیادی دارد، تشخیص به موقع و انتخاب درست ترین روش درمانی است زیرا بی توجهی یا درمان نادرست منجر به بروز عوارضی مانند خشکی مفصل، کاهش دامنه حرکتی و حتی مشکلات مزمن می شود. در این مسیر، نقش پزشک متخصص ارتوپدی بسیار حیاتی است. در تهران، دکتر امیر صباغ زاده به عنوان یکی از بهترین جراحان مچ پا شناخته می شوند که با تجربه و مهارت بالای خود، درمان های جراحی و غیرجراحی شکستگی مچ پا را با دقت و موفقیت بالا انجام می دهند.