سیاه شدگی غضروف مچ پا یکی از اختلالات نسبتا نادر بوده که منجر به درد، محدودیت حرکتی و در موارد پیشرفته، تخریب کامل مفصل می شود. این عارضه که در اصطلاح پزشکی به آن نکروز آواسکولار یا مرگ بافت غضروفی مچ پا گفته می شود، معمولا زمانی این عارضه رخ می دهد که جریان خون به غضروف یا استخوان زیر آن کاهش یابد یا قطع شود که در نتیجه بافت مورد نظر به مرور می میرد. در این مقاله قصد داریم به بررسی سیاه شدن غضروف مچ پا، علائم، دلایل بروز، راههای تشخیص و پیشگیری از آن بپردازیم پس با ما همراه باشید.
سیاه شدگی غضروف مچ پا چیست؟
سیاه شدن غضروف مچ پا به وضعیتی گفته می شود که در آن، خونرسانی به بخش هایی از غضروف یا استخوان زیر غضروفی در ناحیه مچ پا کاهش یافته یا به طور کامل قطع می شود. در این حالت، بافت های آسیب دیده به مرور زمان تخریب می شوند و در نتیجه غضروف به اصطلاح سیاه یا مرده می شود.
این عارضه در علم پزشکی با عنوان نکروز آواسکولار (Avascular Necrosis) شناخته می شود که یکی از دلایل جدی درد مزمن، التهاب، محدودیت حرکتی و در مراحل پیشرفته تخریب کامل مفصل مچ پا به شمار می رود. سیاه شدگی غضروف مچ پا بنا به دلایل مختلفی بروز می کند و اگر این وضعیت در مراحل اولیه تشخیص داده نشود و درمان مناسب صورت نگیرد، نیاز به انجام جراحی یا تعویض مفصل می باشد.
دلایل بروز سیاه شدن غضروف مچ پا
سیاه شدن غضروف مچ پا یکی از اختلالات جدی در مفصل بوده که با درد، محدودیت حرکتی و تخریب تدریجی مفصل همراه است. معمولا زمانی این عارضه رخ می دهد که خونرسانی به استخوان یا غضروف کاهش یافته یا به طور کامل متوقف شود. نبود جریان خون کافی منجر به مرگ سلولی در بافت استخوانی یا غضروفی می شود. حال در ادامه به مهمترین دلایل بروز این عارضه اشاره می نماییم:
- شکستگی یا دررفتگی مچ پا
- ضربه مستقیم به استخوان یا مفصل
- التهاب یا آسیب دیدگی عروق خونی
- انجام پرتودرمانی برای درمان سرطان
- جوش نخوردن صحیح شکستگی های قبلی
- وجود لخته خونی در عروق تغذیه کننده استخوان
- ابتلا به آرتروز مچ پا یا تغییر شکل مفصل به مرور زمان
- مصرف طولانی مدت داروهای کورتیکواستروئیدی (ضد التهاب قوی)
- رسوب چربی در رگ های خونی که موجب انسداد عروق و کاهش خونرسانی می شود.
- مصرف بیش از حد الکل که باعث تجمع چربی در رگ ها و کاهش جریان خون می شود.
کدام بیماری ها منجر به سیاه شدن غضروف مچ پا می شوند؟
در بسیاری از موارد، سیاه شدن غضروف مچ پا نتیجه مستقیم یک آسیب یا ضربه نیست بلکه نشانه ای از وجود یک بیماری زمینه ای یا اختلال در عملکرد بدن می باشد. برخی از بیماری ها بدون هیچ ضربه ای باعث کاهش خونرسانی به بافت غضروفی و در نهایت مرگ آن می شوند. این وضعیت به شکل تدریجی ایجاد می شود و تا مدتی بدون علامت باقی می ماند. به طور کلی بیماری هایی که منجر به بروز این عارضه می شوند، به شرح زیر است:
- کم خونی داسی شکل
- بیماری های خودایمنی
- عفونت های مزمن یا شدید
- ویروس HIV یا بیماری ایدز
- پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
- شیمی درمانی برای درمان سرطان
- بیماری ناشی از کاهش ناگهانی فشار
- بیماری گوشه (اختلال متابولیک ارثی)
بیشتر بخوانید: آسیب های ورزشی مچ پا
روشهای تشخیص سیاه شدگی غضروف مچ پا
بهتر است بدانید سیاه شدن غضروف مچ پا اغلب به طور پنهان و تدریجی پیشرفت می کند و ممکن است تا مدت ها بدون علائم باقی بماند. در مراحل اولیه، تشخیص این عارضه دشوار نبوده اما ممکن است علائم آن با مشکلات شایع دیگری مانند پیچ خوردگی یا التهاب اشتباه گرفته می شود. بنابراین باید در صورت مشاهده علائم باید به بهترین جراح مچ پا تهران مراجعه نمایید.
در بسیاری از موارد، سیاه شدن غضروف تنها در طی بررسی هایی که بعد از ضربه یا شکستگی انجام می شوند، قابل مشاهده است. در ادامه به مهمترین روش های تشخیصی این بیماری اشاره می نماییم:
- ام آر آی (MRI)
- رادیوگرافی ساده (X-ray)
- معاینه بالینی و بررسی علائم
- اسکن رادیوایزوتوپ با تکنسیم 99
- سی تی اسکن (در برخی موارد پیشرفته یا مبهم)
توجه: جهت اخذ نوبت و برقراری ارتباط با دکتر صباغ زاده، بر روی کلمه تماس کلیک کنید و وقت مشاوره خود را رزرو نمایید.
روشهای درمان سیاه شدگی غضروف مچ پا
سیاه شدن غضروف مچ پا یکی از مشکلات جدی بوده که اگر به موقع تشخیص داده نشود منجر به آسیب دائمی مفصل و حتی از بین رفتن کامل عملکرد آن می شود. این عارضه به دلیل ضربه، شکستگی، اختلالات خونی، بیماری های التهابی یا حتی سبک زندگی ناسالم ایجاد می شود.
لازم به ذکر است درمان این بیماری به مرحله پیشرفت بیماری، علت زمینه ای و وضعیت کلی سلامت بیمار بستگی دارد. هدف اصلی درمان، حفظ مفصل، بهبود جریان خون، کاهش درد و جلوگیری از تخریب بیشتر بافت است. در ادامه به مهمترین روش های درمان سیاه شدن غضروف مچ پا اشاره می نماییم:
- جراحی خشک سازی مفصل
- فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی
- ترک سیگار و اجتناب از مصرف الکل
- کاهش فشار بر مچ پا با کمک عصا یا واکر
- جراحی بازسازی یا جایگزینی مفصل با پروتز
- اصلاح رژیم غذایی و دریافت مواد مغذی مفید
- استفاده از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی
- دریل کردن استخوان آسیب دیده برای افزایش خونرسانی
- کنترل بیماری های زمینه ای مانند دیابت یا اختلالات خونی
- استفاده از کفش های ارتوپدی یا وسایل حمایتی مخصوص مفصل
بیشتر بخوانید: آرتروسکوپی مچ پا
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، سیاه شدن غضروف مچ پا یک عارضه جدی و در عین حال پنهان بوده که در صورت بی توجهی منجر به تخریب مفصل و کاهش عملکرد حرکتی می شود. این وضعیت در نتیجه ضربه، بیماری های زمینه ای، اختلالات خونی یا حتی مصرف طولانی مدت داروها و سبک زندگی ناسالم ایجاد می شود. تشخیص زودهنگام با کمک روشهای تصویربرداری مانند MRI و اسکن های تخصصی نقش بسزایی در روند درمان دارد. در صورت بروز علائمی مانند درد مچ پا، خشکی مفصل یا محدودیت حرکت مراجعه به متخصص ارتوپدی ضروری است. دکتر امیر صباغ زاده با تجربه و دانش تخصصی در زمینه تشخیص و درمان بیماری های مفصلی، درمانی موثر برای شما عزیزان ارائه می دهد.