شکستگی پا یکی از شایع ترین آسیب های اسکلتی در میان افراد در سنین مختلف بوده که در اثر حوادثی مانند زمین خوردن، تصادف یا وارد آمدن فشار شدید به استخوان پا رخ می دهد. این نوع آسیب نه تنها دردناک بوده بلکه توان حرکتی فرد را به طور موقت یا حتی بلند مدت تحت تاثیر قرار می دهد. اما آیا همه شکستگی های پا به یک شکل رخ می دهند و درمان یکسانی دارند؟ در واقع نوع شکستگی، محل آن، شدت آسیب و شرایط جسمی فرد در نوع درمان و مدت زمان بهبودی نقش دارند. در ادامه این مقاله به بررسی کامل انواع شکستگی پا، علائم، دلایل ایجاد، روشهای تشخیص، مراحل درمان و راهکارهای پیشگیری خواهیم پرداخت.
شکستگی پا چیست؟
شکستگی پا به وضعیتی گفته می شود که در آن یکی از استخوان های پا یا چند استخوان آن دچار ترک یا شکستگی کامل می شود. این عارضه بر اثر عواملی مانند ضربه شدید، افتادن از ارتفاع، وارد شدن فشار بیش از حد به پا، فعالیت های ورزشی غیر اصولی، پوشیدن کفش های نامناسب یا حتی وجود مشکلات زمینه ای مانند پوکی استخوان و سرطان استخوان رخ می دهد.
در چنین شرایطی ممکن است با علائمی اعم از درد شدید و ناگهانی، تورم، کبودی، قرمزی، کاهش توان حرکتی پا، بدشکلی ناحیه آسیب دیده و احساس گرما یا سردی در محل شکستگی مواجه شوید. این علائم اغلب به دلیل جابجایی استخوان شکسته و فشار وارد شده به اعصاب و رگ های مجاور آن ایجاد می شوند.
انواع شکستگی پا
انواع شکستگی پا به محل، شدت و نوع آسیب دیدگی بستگی دارد و شناخت دقیق نوع شکستگی نقش بسزایی در انتخاب روش درمانی دارد. در ادامه به رایج ترین انواع شکستگی استخوان پا می پردازیم:
- شکستگی استخوان ساق: معمولا این عارضه ناشی از ضربه مستقیم یا فشار بالا بوده و نیازمند گچ یا جراحی می باشد.
- شکستگی مچ پا: شکستگی مچ پا شامل استخوان های تیبیا و فیبولا بوده و اغلب به دلیل پیچ خوردگی یا سقوط ایجاد می شود.
- شکستگی استخوان پاشنه: معمولا بر اثر سقوط از ارتفاع اتفاق می افتد و اغلب نیاز به جراحی و توان بخشی طولانی دارد.
- شکستگی ناقص یا جزئی: فقط بخشی از استخوان دچار ترک یا شکستگی می شود و استخوان هنوز به طور کامل از هم جدا نشده است.
- شکستگی استخوان های کف پا: این نوع شکستگی اغلب به دلیل وارد آمدن ضربه مستقیم یا استفاده بیش از حد از پا در فعالیت های ورزشی ایجاد می شود.
- شکستگی جابجا شده: در این حالت، استخوان های شکسته از محل طبیعی خود منحرف شده اند. درمان این عارضه شامل جا انداختن استخوان به روش دستی یا جراحی می باشد.
- شکستگی باز (مرکب): شکستگی که در آن استخوان از پوست بیرون زده یا پوست را پاره کرده است. این نوع شکستگی بسیار جدی بوده زیرا خطر عفونت در این نوع افزایش می یابد.
- شکستگی بسته: در این نوع شکستگی، استخوان شکسته می شود اما پوست روی آن سالم باقی می ماند. این عارضه منجر به کاهش عفونت می شود و معمولا با گچ گیری یا آتل درمان می شود.
- شکستگی مویی: یک ترک ریز و طولانی در استخوان بوده که ممکن است به سختی در تصاویر رادیولوژی دیده شود. درد آن معمولا با فعالیت بدتر می شود و به استراحت طولانی مدت نیاز دارد.
- شکستگی کامل: زمانی این نوع شکستگی رخ می دهد که استخوان به طور کامل شکسته و به دو یا چند قسمت مجزا تقسیم شده باشد. البته لازم به ذکر است با توجه به نوع و محل شکستگی، درمان آن شامل جراحی یا تثبیت با گچ می باشد.
علائم شکستگی پا
شکستگی پا یکی از آسیب های رایج و دردناک در اندام های تحتانی بوده که بر اثر ضربه مستقیم، سقوط، فشار بیش از حد یا پیچ خوردگی ناگهانی پا رخ می دهد. این وضعیت در هر یک از استخوان های پا اتفاق می افتد و شدت علائم و نوع آنها به محل و میزان آسیب دیدگی متفاوت است. علائم رایج شکستگی پا عبارتند از:
- تورم و التهاب
- قرمزی پوست
- رنگ پریدگی پوست پا
- درد شدید در محل آسیب
- ناتوانی در حرکت دادن پا
- کبودی یا سیاه شدن محل آسیب
- بی حسی یا احساس گزگز در پا
- بیرون زدگی استخوان (در شکستگی باز)
- تغییر شکل قابل توجه در ساختار استخوان
دلایل بروز شکستگی پا
شکستگی پا یکی از آسیب های شایع در اندام های تحتانی بدن بوده که در اثر عوامل مختلفی رخ می دهد. این عارضه زمانی به وجود می آید که نیروی وارد شده به استخوان بیش از توان تحمل آن باشد. شناسایی دقیق دلایل بروز شکستگی، نقش بسزایی در پیشگیری و حتی درمان موثر آن دارد. در ادامه به تمامی دلایل بروز شکستگی پا اشاره می نماییم:
- سقوط از ارتفاع
- تصادفات رانندگی
- ضعف ساختار استخوانی
- سوانح و حوادث ورزشی
- برخورد پا با اجسام سخت
- کمبود ویتامین D و کلسیم
- ضربه مستقیم یا شدید به پا
- عوامل ژنتیکی و خانوادگی
- افتادن اجسام سنگین روی پا
- تنش و فشارهای مکرر به پا
- زمین خوردن یا پریدن از ارتفاع کم
- افزایش ناگهانی شدت یا مدت فعالیت بدنی
- قرار گرفتن استخوان پا در وضعیت نامناسب
- انجام غلط تمرینات ورزشی (مثل گرم نکردن بدن)
- اشتغال در محیط های پرخطر مانند ساختمان سازی
- استفاده نادرست یا بیش از حد از پا در فعالیت های ورزشی
- استفاده از تجهیزات ورزشی نامناسب مانند کفش های غیراستاندارد
- بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید، آرتروز پا، پوکی استخوان و سرطان استخوان
- ورزش های سخت و پرفشار مانند بسکتبال، فوتبال، راگبی، ژیمناستیک و تنیس
روشهای تشخیص شکستگی پا
تشخیص صحیح و سریع شکستگی پا اهمیت زیادی در روند درمان و جلوگیری از عوارض دارد. این کار باید توسط بهترین جراح پا در تهران انجام شود تا نوع، محل و شدت شکستگی شناسایی شود. در ادامه به تمامی روشهای تشخیص شکستگی پا اشاره می نماییم:
- آزمایش خون
- معاینه فیزیکی
- اسکن استخوان
- ام آر آی (MRI)
- بررسی سابقه پزشکی
- سی تی اسکن (CT Scan)
- تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray)
روشهای درمان شکستگی پا
درمان شکستگی پا یکی از مراحل مهم بوده که انتخاب روش درمان به شدت شکستگی، محل دقیق آسیب، نوع شکستگی (باز یا بسته)، وضعیت عمومی و سن شما عزیزان بستگی دارد. هدف اصلی درمان، بازگرداندن استخوان به محل اصلی، تثبیت آن و فراهم آوردن شرایط مناسب برای ترمیم کامل است. روشهای مختلف درمان شکستگی پا به شرح زیر است:
- جراحی پا
- فیزیوتراپی
- الکتروتراپی
- دارو درمانی
- استفاده از یخ
- ماساژ درمانی
- تمرینات تقویتی
- تمرینات کششی
- تمرینات تعادلی
- بالا نگه داشتن پا
- فیکساتورهای خارجی
- استفاده از عصا یا واکر
- گچ گرفتن یا بانداژ فشاری
- مکمل های کلسیم و ویتامین D
- مراقبت های خانگی و استراحت
- فیکساتورهای داخلی (پین، پیچ، میخ داخل استخوان، پلاتین)
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، شکستگی پا یکی از آسیب های شایع و در عین حال مهم می باشد. با توجه به نوع، شدت و محل شکستگی، روشهای درمانی اعم از گچ گرفتن ساده تا جراحی های پیچیده و فیزیوتراپی تخصصی متغیر می باشند. رعایت دقیق دستورات پزشک، مصرف داروهای تجویزی، انجام تمرینات توانبخشی و غیره نقش بسزایی در تسریع روند ترمیم استخوان و بازگشت عملکرد طبیعی پا ایفا میکند. لازم به ذکر است دکتر امیر صباغ زاده به عنوان یکی از بهترین جراحان پا در تهران با بهره گیری از دانش روز پزشکی توانسته نتایج موفقیت آمیزی در درمان انواع شکستگی های پا به بیماران خود ارائه دهد.