آرتروز شست پا یکی از مشکلات شایعی بوده که راه رفتن را دشوار می کند و انجام فعالیت های روزمره را با درد و ناراحتی همراه می سازد. این عارضه که به نام هالوکس ریجیدوس نیز شناخته می شود، به مرور زمان منجر به کاهش انعطاف پذیری مفصل شست پا می شود. اما چه عواملی باعث ایجاد این بیماری می شوند؟ آیا روش هایی برای پیشگیری یا درمان موثر آن وجود دارد؟ در این مقاله به بررسی کامل علل آرتروز شست پا، علائم و نشانه های آن، روش های تشخیصی، درمانی و نکات مهم برای جلوگیری از پیشرفت بیماری خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
آرتروز شست پا چیست؟
آرتروز شست پا یا هالوکس ریجیدوس یکی از مشکلات شایعی بوده که به ویژه در سنین میانه زندگی یعنی بین 30 تا 60 سال مشاهده می شود و تاثیر زیادی بر عملکرد طبیعی پا و راه رفتن فرد دارد. این بیماری منجر به تخریب غضروف مفصل انگشت شست پا می شود و در نتیجه مفصل دچار سفتی، التهاب و محدودیت حرکت می گردد.
لازم به ذکر است مفصل متاتارسوفالانژیال که مسئول خم شدن شست در هر گام بوده، در صورتی که دچار آسیب دیدگی شود، قادر به انجام این حرکت به طور طبیعی نخواهد بود. در نهایت غضروف مفصلی که انتهای استخوان ها را پوشش می دهد، دچار آسیب دیدگی شده و استخوان ها به یکدیگر ساییده می شوند.
این آسیب ها منجر به ایجاد خار استخوانی می شوند که در قسمت بالای استخوان شست پا تشکیل می شود. این خار حرکت شست را محدود کرده و در هنگام راه رفتن، درد و ناراحتی شدیدی ایجاد می کند.
بیشتر بخوانید: آرتروز پا چیست؟
علائم آرتروز شست پا
آرتروز شست پا یا هالوکس ریجیدوس یکی از بیماری های شایع مفصل شست پا بوده که به تدریج منجر به تخریب غضروف مفصل و محدودیت حرکت انگشت شست پا می شود. در مراحل اولیه این بیماری باعث درد و خشکی در ناحیه مفصل می گردد اما با گذشت زمان، علائم آن تشدید یافته و راه رفتن برای شما عزیزان را دشوار می کند. به طور کلی علائم آرتروز شست پا به شرح زیر است:
- تورم و التهاب
- احساس سوزش
- ضعف عضلات
- کاهش دامنه حرکتی
- صداهای خراشیدگی در مفصل شست
- احساس گرما و التهاب در ناحیه مفصل
- بروز درد در سایر انگشتان پا یا قوس پا
- خشکی شست پا و محدودیت در حرکت آن
- درد در مفصل شست پا به هنگام فعالیت و فشار
- تغییر شکل غیر طبیعی مفصل و کاهش پایداری آن
- تغییر در الگوی راه رفتن به دلیل درد و محدودیت حرکت
- برآمدگی یا انحراف شست پا همراه با پینه در ناحیه مچ به پایین
توجه: این علائم کیفیت زندگی شما عزیزان را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به بروز مشکلات دیگری اعم از استرس و افسردگی می شود. بنابراین در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در بالا به بهترین متخصص ارتوپد تهران مراجعه نمایید.
علل بروز آرتروز شست پا
همانطور که در بالا ذکر کردیم، هالوکس ریجیدوس یکی از مشکلات شایع مفصلی است. بهتر است بدانید کاهش حرکت و درد ناشی از تخریب غضروف منجر به سفتی و خشکی مفصل می شود که به مرور زمان راه رفتن را دشوار می سازد. حال دلایل اصلی بروز آرتروز شست پا به شرح زیر است:
- سابقه خانوادگی: وجود این بیماری در خانواده، خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد.
- کفش های نامناسب: استفاده از کفش های تنگ یا پاشنه بلند، فشار مضاعفی به مفصل شست پا وارد می کند.
- افزایش سن: با افزایش سن، غضروف ها به تدریج فرسوده می شوند و قدرت بازسازی خود را از دست می دهند.
- اضافه وزن: فشار اضافی که بر مفاصل شست پا وارد می شود، منجر به تسریع روند فرسایش غضروف می شود.
- بیماری های التهابی: بیماری هایی مانند روماتیسم مفصلی یا عفونت های مفصلی سبب التهاب مزمن در مفصل شست پا می شوند.
- آسیب های قبلی: ضربه، شکستگی یا آسیب های قبلی به مفصل شست پا زمینه ساز تخریب غضروف و ابتلا به آرتروز می شوند.
- اختلالات ساختاری پا: مشکلات مادرزادی یا تغییرات در ساختار پا مانند کف پای صاف یا قوس زیاد پا باعث بروز آرتروز شست پا می شوند.
- فعالیت های ورزشی شدید: ورزش هایی که فشار زیادی بر مفصل شست پا وارد می کنند مانند دویدن یا فعالیت های سنگین، خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهند.
روشهای تشخیص هالوکس ریجیدوس
تشخیص هالوکس ریجیدوس با بررسی دقیق علائم بالینی و تاریخچه پزشکی شما عزیزان انجام می شود. پزشک با بررسی مواردی مانند سابقه آسیب دیدگی، شدت و محل درد و عواملی که منجر به تشدید یا تسکین درد می شوند، به تشخیص دقیق تری می رسد. به طور کلی روشهای اصلی تشخیص هالوکس ریجیدوس به شرح زیر است:
- معاینه فیزیکی
- آزمایش حرکت
- بررسی کفش بیمار
- بررسی قدرت عضلانی
- بررسی تاریخچه پزشکی
- ام آر آی یا سی تی اسکن
- تصویربرداری با اشعه ایکس
بیشتر بخوانید: آرتروسکوپی مچ پا
روشهای درمان آرتروز شست پا
درمان آرتروز شست پا به منظور کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی مفصل شست پا انجام می شود. روشهای درمان مختلفی با توجه به شدت بیماری، سن و وضعیت کلی شما عزیزان وجود دارد که شامل روش های غیرجراحی و جراحی می باشد. روشهای درمان هالوکس ریجیدوس به شرح زیر است:
- فیزیوتراپی
- کنترل وزن
- اولتراسوند
- اینترفرنشیال
- ماساژ درمانی
- طب سوزنی
- تزریق دارو
- جراحی آرترودز
- جراحی کلکتومی
- جراحی آرتروپلاستی
- استفاده از کمپرس یخ
- استفاده از باند و نوار درمانی
- داروهای مسکن و ضد التهابی
- درمان دستی و بازگرداندن دامنه حرکتی
- ورزش های مناسب برای تقویت عضلات
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، آرتروز شست پا یا هالوکس ریجیدوس یک بیماری شایع بوده که با تخریب غضروف مفصل شست پا همراه می باشد و منجر به درد، محدودیت حرکتی و اختلال در عملکرد طبیعی پا می گردد. این بیماری به طور تدریجی پیشرفت می کند و عوامل مختلفی اعم از افزایش سن، سابقه آسیب دیدگی، چاقی و استفاده از کفش های نامناسب منجر به بروز این عارضه می شود. درمان آرتروز شست پا شامل روشهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، داروهای ضد التهابی، تغییرات سبک زندگی و استفاده از کفش های مناسب بوده و در موارد شدیدتر، جراحی هایی مانند کولکتومی، آرترودز و آرتروپلاستی ضروری است.