آرتروز پا یکی از مشکلات پر چالش ارتوپدی بوده که به تدریج، به علت فرسایش و تخریب غضروف های مفاصل پا ایجاد می شود. این بیماری در هر سنی مشاهده می شود اما در افراد مسن نیز به مراتب بیشتر مشاهده می شود و به طور قابل توجهی فعالیت های روزانه شما عزیزان را تحت تاثیر قرار می دهد. درمان این بیماری شامل ترکیبی از روشهای غیرجراحی و در نهایت جراحی است که در ادامه به بررسی دلایل بروز، علائم، انواع، روشهای تشخیص و درمان این عارضه می پردازیم پس با ما همراه باشید.
آرتروز پا چیست؟
آرتروز پا یک بیماری مزمن مفصلی بوده که در آن غضروف های مفصل پا به تدریج تخریب می شوند و منجر به درد، التهاب و کاهش دامنه حرکتی می شود. این عارضه بیشتر در مفصل هایی مانند مفصل مچ پا، انگشتان پا و زانو ظاهر می شود. عواملی اعم از افزایش سن، استفاده زیاد از مفاصل، آسیب های قبلی، چاقی و وراثت منجر به افزایش خطر ابتلا به این عارضه می شود.
دلایل بروز آرتروز پا
لازم به ذکر است این بیماری بنا به دلایل مختلفی بروز می کند که برخی از آنها شامل عوامل ژنتیکی، محیطی و فیزیولوژیکی هستند. به طور کلی دلایل بروز آرتروز پا به شرح زیر است:
- مشکلات ساختاری یا غیرطبیعی مانند انحرافات استخوانی یا طول نابرابر پاها منجر به افزایش فشار بر مفاصل پا و بروز آرتروز می گردد.
- برخی بیماری های التهابی اعم از روماتیسم مفصلی یا لوپوس منجر به التهاب و آسیب دیدگی مفاصل پا و به مرور زمان آرتروز پا می شود.
- آسیب های مکرر یا شدید به مفاصل پا مانند شکستگی مچ پا، پیچ خوردگی ها یا ضربه ها باعث آسیب به غضروف ها و بروز این عارضه می شوند.
- در برخی افراد، عوامل ژنتیکی نقش بسزایی در بروز این عارضه دارند، به همین دلیل سابقه خانوادگی آرتروز احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
- عدم تحرک و نشستن طولانی مدت نیز باعث ضعف عضلات و عدم پشتیبانی کافی از مفاصل پا می شود که در نهایت منجر به بروز این بیماری می گردد.
- با افزایش سن، غضروف های مفصلی به طور طبیعی فرسوده می شوند و باعث بروز آرتروز پا می شود، به همین دلیل این عارضه بیشتر در افراد مسن شایع است.
- ورزش ها یا فعالیت های فیزیکی مانند دویدن طولانی مدت یا ورزش های پرتحرک که فشار زیادی به مفاصل پا وارد می‌آورند باعث ساییدگی و تخریب غضروف ها می شوند.
- یکی دیگر از دلایل بروز این عارضه، اضافه وزن و چاقی بوده که باعث وارد شدن فشار زیادی به مفاصل زانو و پا می شود و در نهایت منجر به تخریب غضروف ها و بروز آرتروز می شود.
علائم آرتروز پا
آرتروز پا با علائم مختلفی همراه بوده که در ادامه به مهم ترین علائم این عارضه اشاره می نماییم:
- تغییر شکل مفاصل
- احساس خشکی در مفاصل
- کاهش دامنه حرکتی مفاصل
- صدای خش خش یا تق تق از مفصل
- تضعیف مفاصل پا و احساس بی ثباتی
- ورم و افزایش درد و محدودیت حرکت در ناحیه آسیب دیده
- درد مداوم یا متناوب در ناحیه مفاصل پا به ویژه در هنگام حرکت یا ایستادن طولانی
بیشتر بخوانید: انحراف شست پا چیست؟
انواع آرتروز پا
آرتروز پا به انواع مختلفی تقسیم می شود و با توجه محل آسیب و علت بروز بیماری متفاوت است. انواع آرتروز پا به شرح زیر است:
- آرتریت روماتوئید یکی دیگر از انواع آرتروز پا بوده که به عنوان یک بیماری التهابی مزمن شناخته می شود. در این نوع آرتروز، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به مفاصل حمله کرده و باعث التهاب در بافت های اطراف مفاصل می شود. آرتریت روماتوئید به طور متقارن در هر دو پا بروز می کند و در صورت عدم درمان منجر به تخریب مفاصل و از دست دادن عملکرد مفصل می شود.
- استئوآرتریت یکی از شایع ترین انواع آرتروز پا بوده که به تدریج منجر به تخریب غضروف های مفصل ها می شود. در این نوع آرتروز، غضروفی که مفصل را روان می کند، به مرور زمان دچار ساییدگی می شود و باعث درد، التهاب و محدودیت حرکت در مفاصل پا می شود.
- آرتریت پس از سانحه که به دنبال آسیب های قبلی مانند شکستگی های پا، پیچ خوردگی ها یا سایر آسیب های شدید به مفاصل ایجاد می شود. در این نوع آرتریت، آسیب های وارد شده به غضروف مفصل یا استخوان ها باعث التهاب و فرسایش زودهنگام غضروف می شود.
روشهای پیشگیری از آرتروز پا
- انجام فعالیت هایی که فشار زیادی به مفاصل پا وارد می آورد مانند ایستادن طولانی مدت یا دویدن روی سطوح سخت باعث فرسایش غضروف ها می شود.
- از انجام فعالیت های بدنی بدون آمادگی مناسب خودداری نمایید. در صورت بروز هرگونه آسیب به مفاصل پا مانند پیچ خوردگی یا شکستگی باید این عارضه به سرعت درمان شود.
- بهتر است بدانید اضافه وزن فشار زیادی به مفاصل پا به ویژه مفصل های زانو و مچ پا وارد می کند. کاهش و حفظ وزن سالم منجر به جلوگیری از فشار اضافی شده و ریسک ابتلا به آرتروز را کاهش می دهد.
- انتخاب کفش های مناسب که از پا و مچ پشتیبانی می کنند، مخصوصا برای افرادی که به مدت طولانی ایستاده یا راه می روند، از اهمیت زیادی برخوردار است. کفش های مناسب از ایجاد فشار اضافی و آسیب به مفاصل پا جلوگیری می کنند.
روشهای تشخیص آرتروز پا
ابتدا با مراجعه به دکتر امیر صباغ زاده، بهترین متخصص ارتوپد تهران و با به بررسی علائم بیمار مانند درد، تورم و محدودیت حرکتی مفصل پا می پردازد و سپس با انجام معاینه فیزیکی، نقاط حساس و میزان درد شناسایی می شود. در صورت لزوم، آزمایش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی برای بررسی فرسایش غضروف و تغییرات استخوانی یا ام آر آی برای مشاهده آسیب های دقیق بافت های نرم، تجویز انجام می شود. بر اساس نتایج این آزمایش ها و علائم بالینی، پزشک تشخیص آرتروز را تایید کرده و درمان های مناسب را تجویز می کند.
روشهای درمان آرتروز پا
درمان آرتروز پا به منظور کاهش درد، بهبود عملکرد مفاصل و جلوگیری از پیشرفت بیماری طراحی می شود. روش های درمانی به شدت بیماری و نیاز بیمار متفاوت می باشند و شامل درمان های غیرجراحی و جراحی است.
درمان های غیرجراحی
- فیزیوتراپی
- تزریق های کورتیکواستروئید
- داروهای ضد التهاب و مسکن ها
- استفاده از وسایل کمکی مانند بریس ها، کفی های طبی یا کفش های مخصوص
درمان های جراحی
- جراحی آرتروسکوپی
- جراحی تعویض مفصل
بیشتر بخوانید: آرتروز زانو چیست؟
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، آرتروز پا یک بیماری مزمن و پیشرونده بوده که باعث درد، سفتی و کاهش حرکت در مفاصل پا می شود. این بیماری به دلیل ساییدگی و تخریب غضروف مفصلی بروز می کند و عواملی مانند افزایش سن، اضافه وزن، آسیب های قبلی و عوامل ژنتیکی در بروز آن نقش دارند. تشخیص و درمان به موقع مانند استفاده از داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی، تغییر سبک زندگی و در موارد شدید جراحی منجر به کاهش علائم می شود.