درمان انحراف شست پا یکی از مهمترین موضوعاتی بوده که بسیاری از افراد مبتلا به هالوکس والگوس به دنبال آن هستند زیرا این عارضه علاوه بر ایجاد ظاهر ناخوشایند، درد و مشکلاتی در راه رفتن به همراه دارد. اما چه زمانی باید به درمان های خانگی و غیر جراحی اکتفا کرد و چه زمانی جراحی بهترین گزینه خواهد بود؟ انتخاب روش درمان به شدت انحراف، میزان درد و محدودیت حرکتی بستگی دارد و پزشک متخصص با بررسی دقیق بهترین تصمیم را می گیرد. در ادامه این مطلب به معرفی و بررسی کامل روش های غیرجراحی مانند کفش و کفی طبی، تمرینات اصلاحی و داروها و همچنین روش های جراحی خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
روشهای تشخیص انحراف شست پا
تشخیص انحراف شست پا یا هالوکس والگوس اولین و مهمترین قدم برای پیشگیری از پیشرفت این عارضه و کاهش درد است. این مشکل با برآمدگی در کنار انگشت شست و تغییر شکل آن همراه است اما چگونه میتوان شدت و علت دقیق آن را مشخص کرد؟ تشخیص درست نیازمند ترکیبی از مشاهده علائم ظاهری، معاینه فیزیکی و گاهی تصویربرداری است. در ادامه تمامی روشهای تشخیص انحراف شست پا و جزئیات هر کدام را بررسی خواهیم کرد.
معاینه فیزیکی
در اولین مرحله پزشک پا را به دقت معاینه می کند تا برآمدگی کنار انگشت شست، انحراف آن به سمت پهلو و قرمزی یا تورم اطراف مفصل را شناسایی کند. همچنین پزشک حرکت و انعطاف پذیری انگشت شست را بررسی کرده و از بیمار می خواهد که پا را در وضعیت های مختلف حرکت دهد تا میزان درد و محدودیت حرکتی مشخص شود.
بررسی علائم ظاهری
پینه، قرمزی و تورم زیر انگشت شست، تغییر شکل مفصل متاتارسوفالانژیال و حتی چرخش انگشت شست روی محور خود از نشانه های مهم هالوکس والگوس هستند. پزشک این علائم را با دقت مشاهده می کند تا علاوه بر تایید وجود بیماری، شدت انحراف و تاثیر آن بر دیگر انگشتان را نیز ارزیابی کند.
لمس و بررسی نواحی دردناک
پزشک با لمس قسمت های مختلف پا، محل دقیق درد و حساسیت را تعیین می کند. این بررسی به تشخیص اینکه کدام مفصل یا ناحیه بیشتر تحت فشار قرار گرفته و نیاز به مراقبت ویژه دارد، کمک می کند و اطلاعات مهمی برای برنامه درمانی فراهم می آورد.
بیشتر بخوانید: علت درد کف پا چیست؟
تصویربرداری با اشعه ایکس
برای تایید تشخیص و بررسی شدت انحراف شست اغلب پزشک از رادیوگرافی استفاده می کند. این تصاویر نشان می دهند که استخوان ها و مفصل ها چگونه تراز شده اند و میزان زاویه انحراف انگشت شست چقدر است. تصویربرداری به پزشک امکان می دهد تا تصمیم بگیرد آیا درمان غیرجراحی کافی است یا نیاز به جراحی وجود دارد.
بررسی حرکت و عملکرد مفاصل پا
گاهی لازم است پزشک قدرت و حرکت مفاصل مچ پا و انگشتان دیگر را نیز ارزیابی کند تا تاثیر انحراف شست روی کل پا مشخص شود. این مرحله کمک می کند تا علت ایجاد فشارهای اضافی و تغییرات ثانویه در دیگر انگشتان و مفاصل شناسایی شود.
روشهای درمان انحراف شست پا
درمان انحراف شست پا یکی از دغدغه های شایع در میان افرادی بوده که دچار هالوکس والگوس شده اند و می خواهند درد و تغییر شکل انگشت خود را کاهش دهند. مراجعه به بهترین جراح پا در تهران و دریافت مشاوره تخصصی مسیر درمان را برای شما هموار می کند. درمان انحراف شست پا شامل روشهای غیر جراحی برای کنترل علائم و کاهش درد یا جراحی برای اصلاح ساختار استخوان ها می باشد.
روشهای غیرجراحی درمان انحراف شست پا
روش های غیر جراحی در موارد خفیف تا متوسط انحراف شست پا موثر هستند و هدف آنها کاهش درد، تورم و فشار روی مفصل است. بهتر است بدانید این روش ها به تعویق افتادن یا حتی جلوگیری از نیاز به جراحی کمک می کنند.
پوشیدن کفش مناسب
انتخاب کفش مناسب اولین و مهمترین گام در درمان انحراف شست پا است. کفش ها باید پنجه پهن و انعطاف پذیر باشند تا انگشت شست فضای کافی داشته باشد و تحت فشار قرار نگیرد. استفاده از کفش های چرمی نرم، کفش های ورزشی یا صندل های طبی توصیه می شود. همچنین پاشنه کفش نباید بیش از 2.5 سانتی متر ارتفاع داشته باشد و بهتر است از کفش های نوک تیز یا باریک خودداری کنید تا از بروز درد و افزایش انحراف جلوگیری شود.
استفاده از کفی ها و ارتزهای طبی
کفی ها و ارتزهای مخصوص پا فشار وارده بر مفصل را کاهش داده و به هم ترازی انگشتان کمک می کنند. ارتزهای سفارشی که با قالب گیری از پای بیمار ساخته می شوند، بهترین نتیجه را می دهند و به کاهش درد و پیشگیری از پیشرفت انحراف شست پا کمک می کنند.
بستن انگشت یا استفاده از پدهای مخصوص
استفاده از باندهای طبی، اسپلینت های شبانه یا پدهای ژله ای مخصوص بونیون، انگشت شست را در وضعیت صحیح نگه داشته و از فشار و برخورد آن با کفش جلوگیری می کند. پدهای جداکننده انگشت و پدهای محافظ بونیون به کاهش اصطکاک و التهاب کمک کرده و علائم دردناک را تسکین می دهند.
یخ درمانی و کاهش التهاب
استفاده از کیسه یخ چند بار در روز به مدت 15 تا 20 دقیقه تورم و درد مفصل انگشت شست را کاهش می دهد. برای جلوگیری از آسیب پوستی، یخ را داخل پارچه قرار دهید و سپس روی بونیون بگذارید. بالا نگه داشتن پا بعد از فعالیت طولانی نیز به کاهش التهاب کمک می کند.
مصرف داروهای مسکن و ضدالتهاب
داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و استامینوفن درد و التهاب ناشی از بونیون را کاهش می دهند. با این حال این داروها موقتی هستند و برای اصلاح ساختار انگشت کافی نیستند بلکه در کنار سایر روش های غیرجراحی استفاده می شوند.
فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی
تمرینات فیزیوتراپی یکی دیگر از روشهای درمان انحراف شست پا محسوب می شود و شامل حرکات کششی و تقویتی برای انگشتان و عضلات پا هستند که به بهبود انعطاف پذیری مفصل و کاهش درد کمک می کنند. روش های الکتروتراپی مانند اولتراسوند نیز در کاهش التهاب موثر هستند. همچنین تمرینات خانگی مانند کشش انگشت شست، برداشتن اشیاء با انگشتان پا و تمرینات تقویت قوس کف پا به کاهش پیشرفت انحراف شست پا کمک می کنند.
ماساژ درمانی و طب سوزنی
ماساژ منظم پا و انگشتان بافت های عضلانی را شل کرده، جریان خون را افزایش می دهد و درد را کاهش می دهد. طب سوزنی نیز نقاط انرژی اطراف انگشت شست را تحریک کرده و علائم دردناک را کاهش می دهد به خصوص زمانی که روش های دیگر کافی نباشند.
بیشتر بخوانید: آرتروز شست پا چیست؟
روشهای جراحی درمان انحراف شست پا
در موارد شدید که روش های غیرجراحی پاسخگو نیستند یا درد شدید باعث اختلال در راه رفتن شده، جراحی بهترین و قطعی ترین روش درمان انحراف شست پا است. جراحی با اصلاح ساختار استخوان و تاندون ها، انگشت شست را هم تراز کرده و زاویه انحراف را کاهش می دهد.
بونیونکتومی (Bunionectomy)
در این روش، برجستگی استخوانی کنار انگشت شست برداشته می شود. این عمل برای انحراف خفیف تا متوسط توصیه می شود و گاهی با اصلاح بافت های نرم اطراف مفصل همراه است. هدف کاهش فشار و درد ناشی از بونیون است، بدون اینکه تغییر زیادی در طول انگشت ایجاد شود.
استئوتومی (Osteotomy)
استئوتومی شامل برش و جابجایی استخوان متاتارس اول برای صاف کردن انگشت شست و کاهش زاویه بین استخوان ها است. این روش برای انحرافات متوسط تا شدید استفاده می شود و پس از اصلاح، استخوان با پیچ یا پین تثبیت می شود تا بهبود کامل حاصل شود.
جراحی بافت نرم (Soft Tissue Surgery)
این روش شامل اصلاح تاندون ها، رباط ها و کپسول مفصلی اطراف انگشت شست است. با آزادسازی تاندون های کشیده و سفت کردن کپسول داخلی، نیروهای وارد بر مفصل متعادل شده و انحراف کاهش می یابد. اغلب جراحی بافت نرم همراه با استئوتومی انجام می شود.
آرترودز (Arthrodesis)
در آرترودز، مفصل بین استخوان متاتارس اول و بند اول انگشت شست یا مفصل تارسومتاتارسال جوش داده می شود تا حرکت مفصل از بین برود. این روش برای انحرافات شدید یا آرتروز مفصل شست انجام می شود و درد را کاهش می دهد، اگرچه دامنه حرکتی انگشت محدود خواهد شد.
روش لاپیدوس (Lapidus Procedure)
این جراحی شامل جوش دادن مفصل بین متاتارس اول و استخوان کونئیفرم داخلی است. این روش برای انحرافات شدید و موارد ناپایدار یا عود کننده هالوکس والگوس مناسب است. بعد از جراحی، پایه استخوان متاتارس تثبیت شده و زاویه انحراف اصلاح می شود، بدون اینکه تاثیر زیادی بر حرکات کلی پا ایجاد شود.
آرتروپلاستی مفصل متاتارسوفالانژیال
در این روش مفصل بین متاتارس اول و بند اول انگشت شست برداشته و در صورت نیاز با پروتز جایگزین می شود. این روش بیشتر برای بیماران مسن یا افرادی با آرتروز شدید انجام می شود و هدف اصلی آن کاهش درد و بهبود عملکرد پا است.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب ذکر شده در بالا نتیجه می گیریم، درمان انحراف شست پا بستگی مستقیم به شدت عارضه و میزان درد دارد. روش های غیرجراحی مانند استفاده از کفش مناسب، ارتزها، تمرینات اصلاحی و فیزیوتراپی درد و التهاب را کاهش داده و از پیشرفت انحراف جلوگیری می کنند. با این حال در موارد شدید یا دردناک تنها راه اصلاح ساختاری و هم ترازی کامل انگشت، جراحی است. انتخاب روش مناسب باید با مشورت بهترین جراح پا و بررسی دقیق وضعیت بیمار انجام شود.